บ่อยครั้ง ที่เราจะได้รับโทรศัพท์ หรือ line จากลูกค้าเข้ามาสอบถาม เรื่องปัญหาน้ำในสาย ซึ่งทำให้ผู้ใช้งานเครื่องผลิตออกซิเจนเกิดความกังวลใจ ว่าน้ำที่อยู่ภายในสายจะไหลเข้าไปในจมูกผู้ป่วย ขณะใช้งาน โดยเฉพาใช้ในเวลานอนหลับ และอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่อระบบทางเดินหายใจ บทความนี้ทางผู้เขียนจะมาช่วยให้ความกระจ่างถึงปัญหาน้ำในสาย และการแก้ไข ในแบบต่าง ๆ เพื่อเป็นแนวทางในการใช้งานเครื่องผลิตออกซิเจนของเราได้อย่างมั่นใจยิ่งขึ้น
คำตอบแรกสำหรับลูกค้าส่วนใหญ่คือ เครื่องผลิตออกซิเจนเสียแล้ว เพราะเมื่อก่อนไม่เป็น เพิ่งเป็นตอนนี้ เครื่องที่เคยใช้มาก่อนไม่เป็น เพิ่งเป็นกับยี่ห้อนี้
ในความเป็นจริงแล้วน้ำในสายที่เกิดขึ้น ไม่ได้เกิดจากเครื่องผลิตออกซิเจนเสีย หรือ มีปัญหาใดๆจากตัวเครื่อง จึงไม่ต้องการการแก้ไขจากช่าง หรือ ต้องนำเครื่องเข้ามาตรวจสอบเพิ่มเติมแต่อย่างใดการเกิดน้ำในสายนั้น เกิดขึ้นอันเนื่องมาจากปรากฏการณ์การควบแน่น (Condensation) จากภาวะ ไอระเหย กลาย เป็น ของเหลว กล่าวคือ จากไอน้ำ กลาย เป็นน้ำ
ปรากฏการณ์การควบแน่นของน้ำในสาย จะเกิดขึ้นเมื่อ อุณหภูมิที่แตกต่าง จากร้อนกระทบเย็น และความชื้นในอากาศที่มากพอ จะทำให้เกิดการควบแน่นของไอน้ำกลายเป็นน้ำ ยกตัวอย่างปรากฎการณ์ที่เห็นชัด เช่น หากเราเอาแก้วน้ำเย็นมาวางไว้ในอุณหภูมิห้อง จะทำให้เกิดหยดน้ำเกาะข้างแก้ว หรือ หากเราเปิดน้ำอุ่นอาบน้ำไม่นาน ไอน้ำจะเกาะที่กระจกกลายเป็นหยดน้ำ ปรากฎการณ์เหล่านี้ก็เทียบเคียงได้กับการเกิดหยดน้ำในสาย
การเกิดหยดน้ำในสายจึงเกิดจาก ไอน้ำในสายมีปริมาณมากพอที่ทำให้เกิดการควบแน่น (ความชื้นสูง) ความต่างของอุณหภูมิที่ผนังภายในสายที่เย็นกว่าไอน้ำภายในสาย จึงทำให้เกิดการควบแน่น
จากประสบการณ์ และบวกรวมกับปรากฏการ การควบแน่น จึงพอจะให้ข้อมูลทางผู้อ่านได้ว่า ใช้เครื่องผลิตออกซิเจน ในกรณีใดบ้างที่อาจทำให้เกิดน้ำในสาย
1. เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิจากตัวเครื่องไปหาผู้ป่วย เช่น เครื่องผลิตออกซิเจนหลายรุ่น มักมีเสียงการทำงานที่ดังรบกวนการนอน บ่อยครั้งผู้ใช้งานจึงนำเครื่องไปวางไว้ที่นอกห้องแล้วลากสายแคนนูลาเข้าไปหาผู้ใช้งานในห้อง อุณหภูมินอกห้อง ไม่เท่ากับในห้อง จึงอาจทำให้เกิดการควบแน่นขึ้นได้
หรือบางครั้งที่อุณหภูมิของพื้นก็อุณหภูมิหนึ่ง ที่ตัวเครื่องก็อุณหภูมิหนึ่ง บรรยากาศในตอนใช้งานก็อีกอุณหภูมิหนึ่ง ไปถึงตัวผู้ป่วยสายพาดที่ตัวผู้ป่วยก็อีกอุณหภูมิหนึ่ง การผ่านร้อนผ่านหนาวแบบนี้ทำให้มีโอกาสเกิดการควบแน่นได้ง่าย
หรือบางครั้ง เครื่องเมื่อเปิดใช้เป็นระยะเวลานานจะมีความร้อนสะสมอยู่ที่พื้นหรือที่เครื่อง จนบางครั้งความร้อนดังกล่าวเข้ามาสัมผัสที่สายแคนนูลาจึงทำให้เกิดการควบแน่นได้
2.เมื่อมีความชื้นสัมพัทธ์สูง กรณีนี้จะพบได้บ่อยมาก ๆ ในช่วงฤดูฝน เนื่องจากมีความชื้นในอากาศสูง เมื่อเราใช้เครื่องผลิตออกซิเจนร่วมกับ กระปุกให้ความชื้น ความชื้นที่ผ่านมาจากกระปุกผ่านไปเจอกับความชื้นในอากาศ ซึ่งความชื้นในอากาศไม่สามารถเก็บน้ำไว้ในรูปแบบไอได้อีกต่อไป จึงทำให้เกิดการควบแน่นได้ง่ายมาก
แนวทางการแก้ไข
1.ควบคุมอุณหภูมิระหว่างใช้งานให้อยู่ในสิ่งแวดล้อมเดียวกัน กล่าวคือ ไม่นำเครื่องผลิตออกซิเจนไว้นอกห้อง ให้ไว้ในบริเวณเดียวกับผู้ใช้งาน
2.พิจารณาลดระดับน้ำในกระปุกให้ความชื้น